Grondwatergebruik

Grondwater is schaars. Bij voorkeur laat je het in de grond. Moet je toch grondwater oppompen? Hou dan rekening met volgende voorwaarden.

Regels bij boren, onderhouden en afsluiten

Het boren van een grondwaterwinning moet sinds 2017 gebeuren door een erkend boorbedrijf. Een erkend boorbedrijf mag enkel beginnen met haar werkzaamheden als de nodige vergunning of aktename hiervoor bij hun opdrachtgever toegekomen is.

Boringen, het onderhoud van boorputten en het afsluiten van boorputten moeten gebeuren volgens de regels die opgesomd staan in de Code van goede praktijk.

Meldingsplicht

Een grondwaterwinning moet je steeds melden aan de VMM. Een aan- of afmelding is van groot belang voor de bepaling van de heffing op waterverontreiniging, en bij grootverbruikers ook voor de heffing op de grondwaterwinning en voor de grondwatervergunning.

De VMM bezorgt deze gegevens aan het college van burgemeester en schepenen van de gemeente waarin de grondwaterwinning ligt en aan de watermaatschappij. De gegevens van klasse 1 grondwaterwinningen worden doorgegeven aan de deputatie van de provincieraad en de afdeling milieuvergunningen van het departement Leefmilieu, Natuur en Energie.

Meld hier uw eigen waterwinning

Vergunningsplicht

Voor het oppompen van grondwater is een vergunning nodig. Die vergunning is een onderdeel is van de algemene omgevingsvergunning.

Hierop gelden twee uitzonderingen:

  1. Winningen waarbij het water uitsluitend met een handpomp wordt opgepompt.
  2. Een grondwaterwinning van minder dan 500 m3/jaar waarvan het water alleen wordt gebruikt voor huishoudelijke toepassingen.

Zijn deze uitzonderingen niet van toepassing? Controleer dan of je een vergunning moet aanvragen of een melding moet indienen in de Databank Ondergrond Vlaanderen. Je vindt er ook de formulieren die je kunt downloaden.

De VMM heeft een adviserende rol. Het zijn de gemeentebesturen of provinciebesturen (afhankelijk van het type winning) die de vergunning toekennen. Ze vragen daarvoor eerst advies van de VMM. Om na te gaan of je een vergunning nodig hebt, kan je terecht bij de gemeentelijke milieudienst.

Voor het uitbrengen van een advies aan de vergunningverlener, organiseert de VMM steeds een uitgebreid onderzoek. De draagkracht van de watervoerende laag wordt hierbij afgewogen tegen de te vergunnen winning. Deze aspecten worden onderzocht:

  • de evolutie van het peil van de betreffende grondwaterlaag;
  • of de winning zich in de nabijheid van een natuurgebied bevindt;
  • de historiek van de winning;
  • de verhouding van reëel opgepompte debiet tot het vergunde debiet;
  • de toestand van het grondwaterlichaam.

De mogelijkheden voor duurzaam watergebruik worden onder de loep genomen:

  • Welk water wordt benut voor welke toepassingen?
  • Hoe verantwoordt de exploitant de aangevraagde hoeveelheid en de vereiste kwaliteit?
  • Hoe evolueert het watergebruik?
  • In welke mate worden waterzuinige technieken en tweedecircuitwater (regenwater, gerecycleerd afvalwater, oppervlaktewater en grondwater dat niet geschikt is voor menselijke aanwending) ingeschakeld?

Keuring

Wanneer je een nieuwe grondwaterput in gebruik neemt in en rond een onroerend goed, ben je sinds 1 januari 2021 verplicht om een keuring van je waterinstallatie aan te vragen. 

Als je het grondwater gebruikt voor toepassingen waarvoor:

  • drinkwaterkwaliteit vereist is (bv. drinken, voedsel bereiding, persoonlijke hygiëne) is dit een keuring van de niet- aangesloten binneninstallatie,
  • geen drinkwaterkwaliteit vereist is (bv. sproeien tuin, wassen van de auto, …) is dit een keuring van de installatie voor tweedecircuitwater.

Debietmeter

Sinds 1 januari 2010 moet elke grondwaterwinning beschikken over een debietmeter. Dat geldt ook voor grondwaterwinningen aangewend voor de irrigatie in open lucht in de land- en tuinbouw. Debietmeters zijn echter niet verplicht voor:

  • grondwaterwinningen uitgerust met een handpomp;
  • grondwaterwinningen voor huishoudelijke doeleinden tot maximum 500 kubieke meter per jaar.
  • draineringen nodig om het gebruik of de exploitatie van bouw- en weilanden mogelijk te maken.

Kleinverbruikers van water

Kleinverbruikers zijn vooral gezinnen, kleine bedrijven en diensten, die maar weinig water verbruiken.

Ze verbruiken per jaar minder dan 500 kubieke meter (m³) water.

Grootverbruikers van water

Grootverbruikers zijn vooral bedrijven, verenigingen, instellingen en landbouwers.

Ze verbruiken per jaar minstens 500 kubieke meter (m³) water.

Voor grootverbruikers geldt de verplichte jaarlijkse aangifte van waterverbruik.

Kostprijs: grondwater is niet gratis

Net zoals bij het gebruik van leidingwater, betaal je ook kosten voor de afvoer en zuivering van uw afvalwater.

Jaarlijks betaal je een heffing op de waterverontreiniging (zuiveringsbijdrage) aan de VMM. Deze heffing wordt berekend op basis van het aantal gedomicilieerde personen op 1 januari van het heffingsjaar. Je kan de heffing zelf berekenen met deze berekeningswizard

Daarnaast wordt ook een gemeentelijke saneringsvergoeding (afvoerbijdrage) aangerekend door de lokale watermaatschappij. De gemeente beslist zelf over het tarief van deze saneringsvergoeding en legt dit vast in een contract met de watermaatschappij. Deze kost kan je berekenen met deze simulator. Geef bij type gebruiker ‘eigen waterwinner’ in.

Daarnaast moet je ook betalen voor de grondwaterboring, de pomp en leidingen, en de elektriciteit die hiervoor nodig is.
Wil je weten of het water kwalitatief goed genoeg is om te drinken, dan moet je nog een laboanalyse laten uitvoeren en betalen. 

Analyse van de kwaliteit

Wil je grondwater gebruiken om van te drinken, te koken, te douchen of te baden? Dan moet je laten controleren of het water geschikt is als drinkwater.

Wie geen toegang heeft tot het leidingwater in Vlaanderen, kan een gratis wateranalyse aanvragen bij de VMM. De VMM bezorgt de analyses aan het Departement Zorg, dat de aanvrager informeert.

Kan je wel aansluiten? Dan is het beter om leidingwater als drinkwater te gebruiken. Toch liever eigen grondwater gebruiken? Neem dan contact op met een erkend privélaboratorium. Hoe je dit het beste aanpakt, lees je in de richtlijnen voor eigen waterwinners.

Wat moet u doen als u uw grondwaterwinning niet meer gebruikt?

De boorput moet afgesloten worden volgens de regels uit de Code van goede praktijk. Voor het opvullen van de grondwaterwinning bent je verplicht om te werken met een erkend boorbedrijf.

Melden

Als je een eigen grondwaterwinning (grondwaterput) buiten gebruik stelt, moet je dit binnen de 2 maanden na de buitengebruikstelling melden aan de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Gebruik daarvoor het juiste formulier op de VMM-webpagina over Eigen waterwinning afmelden.
Alle afmeldingen die verwerkt worden door de VMM worden ook aan de watermaatschappij doorgegeven.